Thấm thoắt đến nay đã ba mươi năm, ba mươi năm hình thành, xây dựng và phát triển, nhìn lại những ngày đầu của ba mươi năm trước. Trường phổ thông cấp 2 - 3 Mường lay, tỉnh Lai Châu (nay là Trường THPT Mường Chà tỉnh Điện Biên). Trường được thành lập do nhu cầu của sự phát triển tại địa phương, cũng như nhằm đáp ứng nhu cầu học tập của con em nhân dân các dân tộc trong huyện.
Trường ra đời vào những năm cuối của thời kỳ bao cấp, chịu ảnh hưởng không nhỏ của những cơn bão: “giá - lương - tiền”, một giai đoạn thật khó khăn (không ít giáo viên, CNVC đã bỏ việc, hoặc là ngày ngày cứ sau giờ hành chính, ai nấy tìm cho mình một công việc làm thêm, để duy trì cuộc sống). Thế mà khi có quyết định của UBND tỉnh; Lãnh đạo huyện Mường Lay (nay là huyện Mường Chà) đã huy động CBCNV cũng như phu huynh, tham gia lao động công ích kể cả trong và ngoài giờ, suốt hai tháng trời để xây dựng trường, lớp.
Ảnh: Trường Phổ thông cấp 2-3 Mường Lay những ngày đầu thành lập Ngày đầu nguồn ngân sách được cấp vẽn vẹn có năm mươi ngàn đồng, chỉ dành để mua những thứ thiết yếu; kể cả tranh, tre để dựng lợp nhà cũng phải huy động từ nguồn đóng gióp của nhân dân. Thế mà chỉ sau một thời gian ngắn, sáu phòng học được dựng lên, lại có cả mấy gian nhà làm phòng hành chính. Bàn ghế một phần được điều động từ trường phổ thông cấp 1-2 thị trấn, phần còn lại phải mượn tạm các phòng, ban huyện và trường bạn xung quanh. Đội ngũ giáo viên một phần được điều chuyển từ trường phổ thông cấp 1-2 thi trấn , số còn lại từ nhiều trường cấp 3, trường bồi dưỡng giáo viên và có cả trường THCS của tỉnh. Biết rằng về trường mới, khó khăn sẽ nhiều nhưng ai cũng hăng hái, sẵn sàng chia sẽ, để vượt qua. Nghĩ lại cái thời kì khó khăn thế mà sao ấm đậm tình người đến vậy.
Ảnh: Thầy và trò nhà trường cùng đóng gạch để xây trườngĐúng là:
Chân dẫm bùn rơm mà không biết mỏiTrát vách dựng nhà trò thêm trường mớiCó nơi đâu như ở trường mìnhCác thầy cô cùng với phụ huynh Còn hơn thế cả nhân viên cán bộCùng góp công, dựng xây ngôi trường nhỏKịp khai trường đón trò nhỏ Mường Lay… Ngày tựu trường cũng là ngày khai giảng năm học đầu tiên ấy, đến sáng rồi nhưng những đợt mưa rừng vẫn không ngớt, nước ngập tràn, kéo đất đá đầy sân, cứ như vậy mưa vẫn chưa thưa hạt. Thế là thử thách mới lại đến với thầy trò. Ngày khai giảng năm học đâu tiên ấy lại phải theo phương án khác, được tổ chức trong nhà. Mỗi lớp có mấy đại diện, cùng đại biểu và thầy cô. Lễ khai giảng tổ chức đơn giản nhưng vẫn được chu đáo.Vất vả vậy nhưng sao mà hào hứng thế.
Kỉ niệm với mái trường thân yêu những ngày đầu thì nhiều lắm. Chuyện khắc phục, chia sẽ thiếu nước ăn trong năm sáu tháng mùa khô; chuyện đào ao thả cá, đóng gạch xây trường, rồi cả chuyện cứu trường khi bị cháy… Tôi muốn dành lại cho cựu thầy cô và các thế hệ học sinh để viết tiếp, dày thêm những câu chuyện cũng như truyền thống nhà trường, Trường THPT Mường Chà yêu dấu của chúng ta.
